Van 21 tot en met 25 augustus staat Rotterdam in het teken van het World Library and Information Congress (WLIC) en komen bibliotheekprofessionals uit alle hoeken van de wereld bij elkaar in de havenstad. Een mooie kans om Nederlandse bibliotheken op de kaart te zetten en tegelijk de professionals die er werken trots te maken op hun vak. Om dit een extra handje te helpen besloot de International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA), samen met Bibliotheek Rotterdam en de KB, een online uitzending te maken: ‘Everything you always wanted to know about Dutch Libraries’.

ARTIFICIAL INTELLIGENCE
In de video spreekt Erik Boekesteijn, senior adviseur bij de KB, met verschillende mensen uit het (Nederlandse) bibliotheek- en informatieveld. Zo vertelt Barbara Lison, president van IFLA, in een interview waarom zij heeft gekozen voor het thema ‘Libraries building a sustainable future by working together’. Daarnaast stipt zij aan waarom AI van groot belang is en vooral gaat zijn voor bibliotheken. Dit onderwerp krijgt ook de nodige aandacht tijdens het WLIC.
Aan tafel in de studio geeft Theo Kemperman, directeur van Bibliotheek Rotterdam (die later dit jaar met pensioen gaat en wordt opgevolgd door Alice Vlaanderen), aan waarom Nederlandse bibliotheken een voorbeeld zijn voor de wereld. ‘Wij hebben hier de mooiste fysieke bibliotheekgebouwen, maar weten ook online doelgroepen te bedienen.’ Verder noemt hij de extra services zoals het Informatiepunt Digitale Overheid als bijzonder.

ONLINE INFORMATIE EN AR-APP
Van online informatie wordt vaak gezegd: ‘What goes online stays online’, waarmee bedoeld wordt dat informatie online (bijna) niet uitwisbaar is. Kees Teszelszky legt in de video uit dat hij als conservator digitale collecties bij de KB deze online informatie nog eens extra wil bewaren. De bibliotheek wil niet alleen een beeld geven van het geschreven woord in boeken, tijdschriften en publicaties, maar ook van wat online is gepubliceerd, en daarmee zo goed mogelijk aansluiten bij de behoeften van (wetenschappelijke) gebruikers. Teszelszky laat met zijn digitale collecties zien wat mensen analoog en digitaal verbindt. In het gesprek gaat hij verder in op de speciale wet- en regelgeving die het bewaren van online informatie, zelfs voor een nationale bibliotheek, extra uitdagend maakt.
Ook aan het woord komt kunsthistoricus Sanne Frequin, universitair docent aan de Universiteit Utrecht en een van de bedenkers van een serious game voor middelbare scholieren: MedievalMe. In de game doen jongeren met een augmented-reality-app onderzoek naar de Liber Floridus, een in de vijftiende eeuw met de hand geschreven ‘encyclopedie’ met onder meer klassieke teksten, een herbarium en een bestiarium, vergezeld van handgetekende afbeeldingen van vreemde wezens en planten. Het doel van MedievalMe is om de doelgroep de veelzijdigheid van wetenschap te laten zien en het belang van samenwerking te benadrukken. Alleen door samen te werken vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines, bijvoorbeeld boekwetenschap, kunstgeschiedenis en biologie, kunnen de uitdagingen in de game worden opgelost.

FUTURE LIBRARIES
Klaar zijn voor de toekomst betekent nú nadenken over de toekomst. Cynthia Liem, informaticus en universitair hoofddocent aan de TU Delft, onderzoekt in het Future Libraries Lab hoe de bibliotheek van de toekomst eruit zou kunnen zien. Vanuit vier thema’s – knowledge access and discovery, libraries for individuals and communities, diversity and inclusion in future libraries en the next public library: innovation of the library building – wordt in het lab gekeken naar de rol van bibliotheken en de invulling ervan voor volgende generaties bezoekers. Met vragen als: op welke manier kan AI de enorme hoeveelheid data in bibliotheken gebruiken? En: hoe kunnen we ervoor zorgen dat de bibliotheek ook in de toekomst voor iedereen is en blijft? Liem legt in de video onder meer uit hoe zij met onderzoekers en studenten te werk gaat en wat de rol wordt van chatbots, virtual reality en AI voor Nederlandse bibliotheken.

SAMENSMELTING ONLINE EN OFFLINE
In een oude treinwerkplaats achter station Tilburg is de LocHal gevestigd. Specialist hybride bibliotheek Jantien Borsboom en specialist programmering Miriam van den Beemt delen in de online uitzending hun verhaal over innovaties die de LocHal doet. ‘We leven in een wereld waarin online en offline veelal door elkaar lopen, maar bij bibliotheken is dit nog niet het geval. Iedereen kent de bibliotheek als gebouw (offline) of leest een digitaal boek (online), maar het snijpunt van beide werelden is nog niet gevonden.’ Borsboom en Van den Beemt proberen op dit snijvlak te innoveren en beide werelden samen te brengen in een hybride bibliotheek en een kenniscloud, samen met verschillende communities in en rond Tilburg.
Ook Ankie Kesseler, directeur van Bibliotheek AanZet in Breda, schuift aan om het te hebben over het ontwikkelen van nieuwe ideeën om de online en offline bibliotheekwerelden te laten samensmelten.

MODULAIR OPLEIDEN EN LEREN
Jannie van Vugt, projectleider Brancheopleiding bij de Vereniging Openbare Bibliotheken (VOB), vertelt aan tafel bij Boekesteijn over de brancheopleiding die momenteel ontwikkeld wordt. ‘Hiermee vergroten we de inzetbaarheid, zetten we in op het vinden en vasthouden van gekwalificeerde medewerkers en wordt de verwachte uitstroom van personeel in goede banen geleid’, zo stelt de VOB. Er is momenteel geen opleiding om professionals in de bibliotheek- en informatiesector op te leiden, terwijl er wel behoefte aan is, ‘zeker aangezien openbare bibliotheken veranderen richting maatschappelijke-educatiebibliotheken’. De opleiding moet flexibel en modulair worden, wat betekent dat er voor iedere medewerker een op maat gemaakt programma is, aldus Van Vugt.
Sander van Kempen, senior adviseur bij de KB, sluit de gastenlijst. Hij is een van de organisatoren van het congres en legt in een interview uit waarom het bezoeken van het WLIC in Rotterdam de moeite waard is. <

IP | vakblad voor informatieprofessionals | 05 / 2023

> DEEL 6

> DEEL 5

Dit is het laatste deel van een serie waarin je op de hoogte werd gehouden van de voorbereidingen van het WLIC 2023.

> DEEL 4

> DEEL 3

De voorgaande delen van deze serie lezen?

Je vindt ze in het online archief op de IP-website.
Klik hieronder voor:

> DEEL 1

> DEEL 2